Taki artykul znalazlam w pierwszym miesiacu pobytu w Finlandii. Przypominam sobie jedna z `oznak` zasiedzenia sie w tym kraju, o ktorej pisali autorzy artykulu. Na przyklad jak odpowiadamy na pytanie – gdzie jedziesz na wakacje? Jesli majac na mysli kraj inny niz skandynawski w Europie, odpowiadamy – do Europy, to najwyrazniej zachowujemy sie jak Finowie.
Continue reading “Jak poznac, ze mieszka sie zbyt dlugo w Finlandii?”
Docierajace do mnie wiesci z Polski sa dosc niepokojace, bo zarowno w wiadomosciach jak i prywatnych mailach slysze o Malyszu, a dokladniej o imprezie, jaka urzadzil na zakonczenie swej kariery. Coz- dolacze wiec do choru, choc do fanow nie naleze, ale z finskiej perspektywy. W Savon Sanomat z 7 marca Matti Hautamäki zali sie, ze nie moze pojechac do Zakopanego na `impreze wszechczasow`, aby dolaczyc do nielicznego grona zaproszonych przez Malysza gosci. Powodem jest obowiazkowy udzial w Mistrzostwach Finlandii rozgrywajacych sie w tym samym czasie w Kuopio. Hautamäki wyznaje, ze chetniej skakalby przed niewielka widownia w Zakopanem, ale z zalem musi odmowic Malyszowi, poniewaz zwiazek finski wymaga udzialu w mistrzostwach w Finlandii.
Continue reading “Wszyscy mowia Malysz- znalezione w Finlandii”
5 lutego swietuje sie dzien poety narodowego – Runeberga. Swietuje sie obowiazkowo zajadajac ciasteczko wedlug przepisu jego zony. Tego dnia nastepuje wyz podazy na takie ciasteczko w sklepach i kawiarniach. W tym roku poszukalismy jednak nieco powazniejsego sposobu na swietowanie i wybralismy na koncert – zorganizowany w bibliotece. Starszy Fin z gitara i nienajlepszym glosem spiewa wiersze Runeberga po finsku. Trzeba dodac w jakim jezyku, gdyz Runeberg – choc patriota i poeta narodowy – urodzony na poczatku XiX wieku, pisal po szwedzku. Runeberg to rowniez, warto dodac autor hymnu narodowego Finlandii. Pomiedzy spiewanymi wierszami bard opowiada anegdotki. I nagle slyszymy o spotkaniu, na ktorym pojawiaja sie czterech radykalow- oprocz Runebrga, takze Lönnroth, znany jako tworca Kalevali, prawnik i maz stanu Ehrensvärd oraz najmlodszy w te grupie Calonius.
W Polsce mowimy – komunistyczne swieto. Niechetnie do niego wracamy. Ale je zauwazamy. Mowi sie o nim w mediach. W Finlandii, ktora pamieta czas finlandyzacji zauwaza sie to swieto rowniez. Na przyklad sprzedawczyni w sklepie niestrudzenie zyczy kazdej kobiecie – milego Dnia Kobiet. Jednoczesnie bardzo pragmatycznie jest to okazja do zastanowienia sie nad sytuacja kobiet w kraju. Tu, gdzie obecnie dwa najwazniejsze stanowiska panstwowe zajmuja kobiety i gdzie rownosc i rownouprawnienie jest jedne z cnot narodowych sytuacja kobiet nie jest idealna. Choc pojawia sie tendencja do poprawy. Jeszcze niedawno mowilo sie, ze 1 euro zarobionemu przez mezczyzne odpowiada 80 centow zarobionych przez kobiete. 8 marca slysze o `podwyzce` do 85 centow. Ciekawe, jak taki przelicznik wygladalby w Polsce?
Pisalam o nich juz kiedys. Mrozy za nami i w powietrzu czuc wiosne. Co z tego, ze snieg wysokimi zaspami lezy jeszcze wszedzie. Ale jest cieplo- moge czasem wyjsc z domu bez czapki i rekawiczek.A jak pieknie zloci sie w sloncu! Ale dosc poezji. Wspominam czas, gdy snieg i mroz niemal paralizowal transport publiczny.
W calej Finlandii od dwoch tygodni utrzymuja sie bardzo niskie temperatury. Poranki budza sie w temperaturze miedzy -18 a -23, tak codziennie. W przedwczorajszym Helsingin Sanomat krociutka notka – w Polsce zmarlo z powodu zimna 200 osob. Slucham, gdy Fin mowi znad gazety, ale nie wierze.. Patrze wiec sama – owszem – z notki mozna wyczytac, ze od pierwszych mrozow w okresie od listopada do dzisiaj zmarlo dwie setki ludzi, ale w lutym – 29 osob. To brzmi juz nieco racjonalniej. Nie bylabym w stanie uwierzyc w tak wielkie liczby. Fin zastanawia sie – czy to dlatego, ze ludzie w Polsce nie sa przyzwyczjeni do mrozow i nie umieja sie odpowiednio ubrac??
O ubraniu – w notce za chwile..
Mowi sie, ze o waznosci zjawiska w danym spoleczenstwie swiadczy ilosc okreslen w jezyku na nie. Odpowiednie ubranie do temperatury jest niezwykle wazne w Finlandii, zeby przetrwac. Jednak zaskoczyla mnie ilosc w jezyku finskim okreslen na rekawiczki. Ogolne pojecie to käsineet. Nieco bardziej potocznie o rekawiczkach mozna mowic – hanskat, rekawiczki welniane – szczegolnie potrzebne teraz to lapaset, rekawiczki `z palcami` – sormikkaat, a na takie zwyczajne tylko `z kciukiem` mowi sie kinttaat.
Calkiem sporo okreslen, gdy po polsku mysli sie po prostu o rekawiczkach, czy nie?
W tym roku to juz dziesiaty Docpoint. Krotka tradycja – dosc typowa w Helsinkach. W rece wpada mi juz na kilka tygodni przed festiwalem gazetka z programem. Tym razem nie ma gosci specjalnych z Polski. Ale jest cos innego `specjalnego` – wyjatkowego. Wybieramy sie bowiem na polsko-finska koprodukcje – czy moze byc lepsze polaczenie? Film o stoczni gdanskiej – `Zwyciezcy i zwyciezeni`. Wchodzimy do sali jako jedni z ostatnich, ale ktos jeszcze siada obok nas. Rozpoznaje rezysera we wlasnej osobie – Jarmo Jäskeläinen zajmuje miejsce obok mnie, a dalej – jego zona – Polka. Mam mozliwosc podsluchania krotkich rozmow, ktore prowadza na zmiane po polsku i po finsku. Odrobina podekscytowania. Po raz pierwszy w zyciu siedze obok rezysera filmowego na widowni ogladajac jego film.
Na drugi dzien po podrozy ciagle nie moge ochlonac z wrazenia. Podrozowanie po Finlandii to odkrywanie swiata na nowo. Rzadkosc zaludnienia w miejscach, do ktorych dotarlismy sprawia, że wydają się egzotyczne – nawet dla Finow . Polnocna Karelia – cel naszej podrozy – jest po Laponii i rejonie Kainuu najrzadziej zaludnionym obszarem Finlandii.
Miniony 2010 rok wydaje sie rokiem rekordow – przynajmniej w przyrodzie. Przed swietami slyszymy poruszajace wiadomosci o zblizaniu sie do rekordu wszech czasow w ilosci pokrywy snieznej w Helsinkach w grudniu. W grudniu `Laponia przeniosla sie na poludnie` – zasypane sniegiem drzewa w miescie przypominaly krajobraz Laponii, w ktorej w tym samym czasie bylo o polowe mniej sniegu, niz tu na poludniu. Na mysl przychodzil takze kraobraz Alaski – tak musza bowiem wygladac drogi – cale bielutenkie pod grubym sniegiem – na Alasce. Poprzedniej zimy zas rekordowo dlugo utrzymywala sie temperatura ponizej zera i snieg, ktorego ilosc w ciagu calej zimy byla najwieksza od `zaledwie` czterdziestu lat. Przy niskich temperaturach i niepodzielnie panujacym bialym kolorze w przyrodzie latwo zapomniec, ze takze latem doswiadczylismy rekordow – finskie lato 2010 bylo wyjatkowo gorace.
